مقاله :به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل- مهرناز آزاد
دکترمهرناز آزاد ، روزنامه نگار و پژوهشگر
پایگاه خبری احوال نیوز ، روزنامه نگارانی که پیش از انقلاب، در اوج انقلاب، در دوران افتخارآفرین دفاع مقدس و درطول سه دهه تحریم و مقاومت سرسختانه ملت شریف ایران افتخار نقش آفرینی و وقایع نگاری در نشریات را داشته اند بیش از هر روزنامه نگاری می توانند پس رفت ها و پیشرفت های این چنددهه را به چالش کشیده و حتی با نوشتن خاطرات این دوران تجربیات گرانقدر خود را در اختیار روزنامه نگارانی قرار دهند که شوق دانستن آن روزها را دارند اما از لمس آنها از نزدیک محروم مانده اند.
آنها به خوبی می توانند با به چالش کشیدن روزنامه نگاری این چند دهه که به نظر مهم ترین دوره ی روزنامه نگاری از ابتدای تولد نشریات درایران بوده، امیدها، برتری ها، کیفیت، محتوا، فرازها و فرودها و کاستی ها، ناهماهنگی ها، افول ها و نقایص روزنامه های کشور را از طریق همین خاطرات برای روزنامه نگارانی که از امروز تصمیم دارند تعریف واقعی از یک روزنامه نگار باشند را هدایت و راهنمایی کنند.
به قول یکی از همین روزنامه نگاران با تجربه” یکی از وظایف روزنامه نگاران رفتن به درون فضای چالش و برقراری حوزه های چالش است” زیرا برخلاف عقیده ی بسیاری از پژوهشگران این حوزه، فضای چالش فضای بدی برای کار روزنامه نگاران نیست.
از آنجایی که روزنامه در ایران هرگز در اقیانوسی آرام حرکت نکرده است و از همان بدو تولد زندگی پرمخاطره ای را شروع نموده و تحت تاثیر تحولات چند ریشتری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بوده است تجربیات قابل ارزشی دارد که با گرد آوری آنها و آسیب شناسی های علمی و پژوهشی و انتقال آنها به روزنامه نگاران جوان می توان در ارتقا کیفی سطح روزنامه نگاری امروز تاثیرات بزرگی گذاشت.
روزنامه نگاری ایران آموخته است که همواره باید آرایش جنگی به خود بگیرد تا بتواند در جنگ رسانه ای جهان که به ظاهر در آن خونریزی وجود ندارد و توپ و تانکی دیده نمی شود تمام قد حضور پیدا کند.
زیرا با نگاهی منصفانه به وقایع چهاردهه پس از انقلاب، مشکلاتی مانند تحریم و جنگ با همه ی مصیبت هایشان و تمام تنگ ناها ما را خود ساخته کرد.
ارتقا فنون نظامی دردوره دفاع مقدس، گسترش اختراعات دامنه دار در حوضه های مختلف علمی، فن آوری های نوین پزشکی که ایران را جزو پنج کشور اورژانس جهان نمود از دستاوردهای شرایط سخت این دوران بوده است.
تحولات وقایع نگاری (ازشعر تا روزنامه ) نیز به همین شکل و تحت تاثیر همین فشارها بلوغ خود را آغاز نمود و جهش های قابل تحسینی را در برداشت.
کارنامه روزنامه نگاری چهاردهه انقلاب که می توان آن را به روزنامه نگاری آستانه انقلاب، پیروزی انقلاب، جنگ یا دفاع مقدس و در نهایت پس از دفاع مقدس و تحولات عظیم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم کرد، خوش درخشیده و برای خود شناسنامه ای ارزشمند دارد.
اما با همه ی این افتخارات نمی توان منکر ضعف ها و معایبی شد که برخی به خود روزنامه نگاران و برخی به جامعه و مسوولین باز می گردد.
با توجه به اینکه رسانه همواره دو ماموریت سنگین بر دوش دارد، اطلاع رسانی، شفافیت و نظارت و همچنین هدایت و رهبری، که هردوی این کارکردها برای بهبود باید به چالش کشیده شود و پژوهش روزنامه نگاری این چند دهه فرصت بسیارخوبی برای بررسی این دو وظیفه ی بزرگ رسانه ها و کمک به ارتقا روزنامه نگاری در آغاز دهه پنجم انقلاب است. زیرایکی از وظایف بزرگ رسانه ها جدای ازکارکردشان خود انتقادی و دست گذاشتن روی ضعف هایی است که به سلامت و بهبود اوضاع آنها کمک می کند.
یکی از بزرگترین دغدغه های روزنامه نگاری در ایران مرگ زودرس برخی نشریات است. برخی از این نشریات طبق آمارهای موجود جز شماره اول، شماره دیگری از خود منتشر نکرده اند، شاید بزرگترین دلیل چنین اتفاقی برای روزنامه های تک شماره ای هیجانی و حزبی منتشر شدن آنهاست، زیرا بیشتر این نشریات تک شماره ای درسال های ۵۷ تا ۵۹ منتشر گردیده است. سال هایی که به اعتقاد صاحب نظران، ما آزادترین کشور جهان از نظررسانه ای بوده ایم.
از سویی اگرچه روزنامه نگاری در کشور ما دوره های مختلفی را از سرگذرانده است چالش جدی وبزرگ تری پیش رو دارد و آن امنیت شغلی روزنامه نگاران است که هرآزگاهی بحث محافل قانونی و سیاسی کشور می شود و پس از مدتی به فراموشی سپرده می شود.
تازمانی که حوزه فرهنگ آخرین جایی است که به آن نگاه می شود روزنامه نگاران همچنان در حاشیه نفس می کشند.
به رسمیت شناختن شغل زیان بار روزنامه نگاری که همواره حق خود را حذف می کند تا حق مردم را، حق بنگاه مطبوعاتی خود را و مصالح کشور را در نظرداشته باشد.
اخبار را رصد می کند تا حرفه ای، آگاه و باهوش به دور از جریان های حزبی وظیفه خود را مصون نگهدارد و فشار بسیار زیادی را تحمل می کند تا فهمیدن و آگاهی را از مجراهای صحیح و سالم به مخاطب انتقال دهد اگر خود بخاطر این دغدغه ها و حس مسوولیتش و نوع خاص بینش و قداستی که نسبت به حرفه خود دارد احقاق حق خود را الویت اول نمی داند باید از چنین روزنامه نگاری مراقبت کرد تا باز هم همچون اویی در جامعه متولد شود و رشد کند.
درغیر اینصورت به مرور بانادیده گرفته شدن این حقوق، نیروهای حرفه ای، صادق و متعهد پا پس خواهند کشید و جای خود را به کسانی خواهند داد که تعهدی درقبال حرفه روزنامه نگاری ندارند.
با همه این افتخارات و دردها و بی مهری هایی که همه از نزدیک آنها را لمس کرده ایم برای آنکه بدانیم چرا درجایگاه واقعی خود نیستیم و روزنامه نگاری که دردش را کشیده ایم و هزینه اش را با جان پرداخت کرده ایم چرا در جایگاه واقعی خود نیست و برای آنکه کارآمد تر و خلاق تر عمل کنیم زمان آن فرارسیده تا از خود بپرسیم :
آیا خروجی های ما مورد تایید جامعه است؟
آیا آنچه تولید می کنیم با آنچه مخاطب می خواهد یکی است؟
ما امروز هم از دانش برخورداریم و هم از تکنولوژی اما آیا توانسته ایم ازآنها به درستی برای ارتقا سطح کیفی و محتوایی که جامعه می خواهد استفاده کنیم؟
یک فعال مطبوعاتی بدون هیچ گرایش سیاسی باید در چیستی و راستی حرکت کند.آیا ما توانسته ایم؟
انقلاب و دفاع مقدس ما رابسیار خود ساخته کرد و به ما آموخت خلاقیم و می توانیم مخاطب ایجادکنیم. آیا ما توانسته ایم همچنان درهر رسانه ای که هستیم مخاطبانمان را حفظ کنیم یا افزایش دهیم یا از آنها کاسته ایم؟
آنچه امروز جامعه جوان با تمام وجود به آن نیاز دارد امید است، آیا ما به عنوان یک روزنامه نگار امید آفرین بوده ایم؟
با توجه به این مهم که اگر امید را از یک جامعه بگیرند و دلگرمی به آینده از جامعه ای حذف شود امنیت آن جامعه به خطر می افتد و روزنامه نگاری که این امنیت را به خطر بیندازد در عواقب آن شریک است.
همچنان معتقدم جامعه ما با پتانسیل ها و ظرفیت های بالایی که دارد تنها با امیدواری می تواند آبشاری شود، جاری و ساری و بر تمام مشکلات پیروز شود و وظیفه بزرگ ما پس از چهاردهه تجارب سخت اما ارزشمند روزنامه نگاری، ایجاد این امیدواری است.
روزنامه نگاران که تاثیر گذارترین ها بر جامعه هستند برای ماندگاری و ارتقا جایگاههای رفیعی که در طول سال های پر مخاطره برای خود خلق کرده اند باید از چالش ها عبور کنند و این ممکن نیست مگر در بازبینی و بازنگری متعهدانه پیشینه خود، بدون قضاوت های غلط و تنها به هدف ارتقا محتوا وشفافیت، این انتظاری است که جامعه ما ازروزنامه نگاران امروزخود دارد.
…واما مسوولان، مسوولانی که باید شرایط کافی رابرای خلاقیت و امید در جامعه ایجادکنند. آنها موظفند نسبت به حرفه مقدس روزنامه نگاری که حرفه ای پرخطر پرزحمت و پرمسوولیت است و نیاز به امنیت شغلی دارد، تعمق و توجه بیشتری از خود نشان دهند. جامعه روبه رشد جامعه ایست که حقوق شهروندی سفیران آگاهی بخشش توسط مسوولان و مدیران کشور فراموش نشده باشد.
انتهای پیام/*
لینک خبر
